By Me këtë shkrim të dytë pas atij “Ç’kërkon Bizanti në polifoninë popullore shqiptare?”, ripohoj se, në UNESCO, Agjenci kjo e OKB-së, e ashtuquajtura formalisht “Iso-polifoni shqiptare” ka legalizuar, në përmbajtje, disa teza të cilat pështjellojnë, poshtërojnë e tjetërsojnë identitetin dhe historinë kombëtare shqiptare. Këto teza përbëjnë thelbin e Formularit “Unesco Entry Form” (shih videon: Këtu). Ky Formular është pikërisht “Dosja për regjistrim në UNESCO” që kanë paraqitur në vitin 2005 institucionet shtetërore apo institucionet fantazmë shqiptare me nënshkrime individuale, ose që kanë paraqitur individë duke anashkaluar dhe abuzuar institucionet shtetërore shqiptare.
Ndonjë që nuk e beson se në faqen zyrtare të UNESCO-s është shkruar “Iso-solifonia shqiptare rrjedh nga muzika kishtare bizantine”, le të klikojë mbi fotografinë qendrore të linkut (Këtu) dhe aty do të gjejë se kjo tezë poshtëruese është shkruar madje në tri gjuhë të huaja: anglisht, frëngjisht dhe spanjisht. Për t’i kumtuar OKB-së, domethënë botës, se shqiptarët e para-Bizantit ishin para-njerëzorë, se ata kaluan nga Bizanti për t’u bërë njerëz dhe se kultura e tyre rrjedh vetëm nga Bizanti!
Tani, në këtë shkrim të radhës, do të hedh dritë mbi dy teza të tjera, të shtruara e zeza mbi të bardhë në faqen zyrtare të UNESCO-s, të cilat jo vetëm poshtërojnë, por tjetërsojnë edhe gjeografinë dhe historinë e shqiptarëve.
Në linkun (Këtu) të faqes zyrtare të UNESCO-s, shkruhet: “Muzika tradicionale polifonike shqiptare mund të ndahet në dy grupe të mëdha stilistike të interpretuara nga gegët e Shqipërisë veriore dhe toskët dhe labët që jetojnë në pjesën jugore të vendit”. Në linkun tjetër të kësaj faqeje (Këtu), domethënë në formularin e dosjes për regjistrim në UNESCO, shkruhet: “Muzika iso-polifonike është përhapur në një territor gjeografik ku përfshihet shumica e Shqipërisë jugore. Dy zona të mëdha gjeografike dallohen në këtë territor gjeografik: Toskëria dhe Labëria. Gjysma jugore e këtij vendi ka qenë quajtur Epir dhe ajo veriore është quajtur Iliria (shih titrat në këtë minutazh të videos: 0:22-0:31). Një pështjellim i qëllimshëm gjeografik: iso-polifonia qenka edhe gjithëshqiptare, edhe jo gjithëshqiptare! Se, për efekt iso-polifonie, shqiptarët ndahen në “gegë” e “toskë”! Se gjysma e Shqipërisë, ajo jugore, për efekt iso-polifonie u dashka të cilësohet Epir. Gjysma tjetër, ajo veriore, u dashka të cilësohet Iliri! Dhe, Labëria nuk qenka toskëri!
Në funksion të këtij pështjellimi të qëllimshëm, autorëve të Formularit, u duhej të paraqesin edhe një hartë politike të rajonit, ku Kosovën e kanë transferuar në Shkup dhe Serbinë në Prizren!
Dhe, kjo hartë besohet se nuk është vizatuar në laboratorë të posaçëm, por në studiot e televizionit kombëtar shqiptar. Dhe, formulari që hapet me këtë hartë është paraqitur në UNESCO në vitin 2005, domethënë gjashtë vjet pas çlirimit të Kosovës! Dhe që, për turpin dhe papërgjegjshmërinë e Ministrisë për Evropën dhe Punët e Jashtme, ka 18 vjet që bën karshillëk mu në faqen zyrtare të UNESCO-s.
Në formular, përkatësisht në dosjen për Regjistrim në UNESCO, shkruhet: “Për sa u përket vajtojcave, ato janë shumë familjare me dukurinë e vajtimit në muzikën folklorike iso-polifonike shqiptare, gjithashtu. Etnomuzikologjia, siç është vërejtur që nga ekzistenca e sirenave në mitologjinë e stërgjyshërve tanë (shih titrat në këtë minutazh të videos: 1:12- 1:19). Ja pra, edhe përfundimi themelor, që zbulon qëllimin dhe synimin e hartuesve të formularit: të afirmohet se bartësit e polifonisë popullore shqiptare e paskan origjinën stërgjyshore nga vendndodhjet e sirenave, meqenëse rrëfehet në mitologjitë e tyre. Që do të thotë se Akademia e Shkencave e Shqipërisë, ajo e Kosovës, institutet albanologjike shqiptare, si dhe albanologë austriakë, gjermanë, italianë, anglezë e të tjerë, duhet të rishikojnë përfundimet e kërkimeve të tyre shekullore lidhur me origjinën e popullit dhe kombit shqiptar.
Për më tepër, autorët e formularit, përkatësisht të dosjes për regjistrim në UNESCO, e shpjegojnë akoma më qartë pozitën e tyre: “Prandaj, ne besojmë se zëri i sirenave ishte karakteristik, jo vetëm për shkak të bukurisë së tyre në vetvete, por çka ishte më e rëndësishme, për shkak të tekstit iso-polifonik vajtues, një veçori që e gjejmë akoma në Iso-polifoninë labe të sotme në territoret e ish Epirit të lashtë. (Shih titrat në këtë minutazh të videos: 1:41-1:53). Dhe më tej: “Në Labëri ekziston një ‘polifoni e thatë’ që këndohet në male dhe një ‘polifoni deti’” (shih titrat në këtë minutazh të videos: 3:20 -3:30).
Pra, në vend se të afirmohej identiteti ynë kombëtar përmes regjistrimit këngës shumëzërëshe popullore shqiptare në listën përfaqësuese të trashëgimisë kulturore jolëndore të njerëzimit, në fakt, djallëzisht, është afirmuar e kundërta: që ndër shqiptarë, nuk ka asgjë shqiptare.
Autorët e formularit i janë shmangur hartës natyrore të shtrirjes gjeografike të polifonisë popullore shqiptare, specifikisht sipas fshatrave e qyteteve, kur dihet që një nga veçoritë e papërsëritshme të saj është se ajo ndryshon nga një fshat në fshatin tjetër fqinj. Autorët kanë afishuar vetëm grupe folklorike nga Gjirokastra, Përmeti dhe ndonjë të Vlorës. Meqenëse autorët e kanë ndarë Shqipërinë në “gegëri” e “toskëri”, lind pyetja: ç’mbetet të jenë Kolonja, Korça, Pogradeci, Librazhdi, Gramshi, Berati, Skrapari, Elbasani, Peqini, Rrogozhina, Lushnja, Kavaja apo Durrësi?! Si këndohet polifonia në këtë “Toskërinë” e autorëve të Formularit?
Autorët e formularit kanë përjashtuar nga afishimi fshatra dhe qytete të epiqendrave të tjera të polifonisë shqiptare në Ballkan ku, krahas të gjitha trevave historike shqiptare në jug, përfshihen edhe treva në Strugë e Ohër, në Dibër e Kosovë, (Opojë, Kaçanik), në fshatrat e Pollogut prej rrethinave të Tetovës, Gostivarit e në rrethinat e Kërçovës, e në Shkup në zonën e Dervenit.
Autorët e formularit, në videofilm, janë kujdesur të paraqesin kryesisht këngë vajtimi! Kësisoj, kanë përjashtuar korpusin më vital të polifonisë popullore shqiptare, korpusin epik, heroik dhe lirik! Sigurisht që edhe kjo është e qëllimshme dhe meriton analizë më vete.
Kësisoj, e ashtuquajtura “Iso-polifoni”, e trumbetuar si “pasuri kombëtare shqiptare”, në përmbajtje është zhveshur për t’u shndërruar në “pasuri jokombëtare shqiptare”, qëkurse qëllimisht divorcohet iso-ja nga polifonia; qëkurse polifonia popullore shqiptare origjinalizohet artificialisht nga muzika kishtare bizantine; qëkurse kjo polifoni i atribuohet mitologjisë fantazmë të sirenave; qëkurse edhe stërgjyshërit e shqiptarëve paskan ardhur nga ishuj pa emër ku shfaqen këto fantazma!
Disa individë, deri edhe zëra institucionesh, përpiqen ta përkëdhelin krenarinë e kombit shqiptar duke e “siguruar” atë se, përmes regjistrimit të iso-polifonisë në UNESCO, “Shqipërisë i është dedikuar një kontribut madhështor”! Në fakt, e kundërta është e vërtetë: përmes regjistrimit të së ashtuquajturës iso-polifoni në UNESCO, Shqipëria është zhveshur nga identiteti kombëtar! Pikërisht për amoralitetin, imoralitetin dhe papërgjegjshmërinë e institucioneve shqiptare. Kombi Shqiptar është pa të dytë për nga shtrirja, larmia dhe hershmëria e këngës shumëzërëshe popullore. Prandaj, kthimi i saj te pronësia e popullit dhe kombit shqiptar, është detyrim i UNESCO-s dhe i Shqipërisë, një detyrim ligjor, kulturor, kombëtar, qytetar dhe moral.
Nëse institucionet përkatëse shqiptare nuk i dalin zot këtij detyrimi, atëherë mendja të shkon se, individë të caktuar që këpushëzojnë në këto institucione, kanë hyrë në një pazar, sipas të cilit “më mirë të mos ndihemi fare, ta lemë ashtu siç është polifoninë popullore shqiptare në UNESCO, le të jetë e tjetërsuar, sepse na presin fondet ata të UNESCO-s, pa në djall të vejë kombi, populli, kënga, gjuha, dinjiteti kombëtar, të gjitha”.
Nuk dëshiroj të besoj të ketë rënë kaq poshtë integriteti qytetar, institucional dhe kombëtar, sa të vijojmë të mbetemi formalisht brenda korridoreve të UNESCO-s, ndërsa në thelb, jashtë odës së kombeve të kulturuara të botës.
