By Nga Stephen Collinson, CNN
Një stuhi në rritje mbi origjinën e Covid-19 në Kinë ka shkaktuar pasoja të mëdha në politikën e Shteteve të Bashkuara të Amerikës dhe jashtë vendit, si dhe trashëgiminë e dy presidentëve, gjë e cila do të përcaktohet nga pandemia. Presidenti Joe Biden u tha Amerikanëve se ai kishte urdhëruar agjencitë e inteligjencës amerikane të raportonin brenda 90 ditësh origjinën e Covid dhe si u përhap te njerëzit apo për faktin që ky virus mund të kishte dalë nga një laborator. Ky veprim thelloi edhe më tej misterin duke përfshirë përhapjen e dëmshme të një patogjeni vdekjeprurës.
Kjo do të nxisë edhe më shumë dyshimet për aftësinë e Organizatës Botërore të Shëndetësisë nëse do të jetë e aftë që të parandalojë pandemitë e ardhshme. Ish administrata e Trump dhe ajo e Biden po përballen me thirrje të shumta për transparencë në lidhje me përpjekjet e tyre për të kuptuar se si u përhap virusi dhe nëse politika njollosi përpjekjet e tyre hetimore.
Nëse rezulton se virusi ka dalë nga një laborator, ish-Presidenti Donald Trump mund të kërkojë të justifikohet duke treguar edhe njëherë edhe zakonin e tij për të hedhur poshtë të vërtetën dhe për të vendosur inteligjencën në të njëjtën linjë me qëllimet e tij politike.
Fokusi në teorinë laboratorike ditët e fundit shumëfishoi thirrjet në Uashington për ta bërë Kinën të paguante një çmim për pandeminë, madje edhe para se të njihet shkalla e plotë e origjinës së saj, duke shtuar më shumë tension në një përplasje gjeopolitike që mund të shkaktojë një Luftë të re të Ftohtë. Por zbulimi i të vërtetës do të jetë i vështirë. Kina ka të gjitha arsyet për të fshehur origjinën e virusit që njollosi prestigjin e saj si një fuqi në rritje. Lideri i saj nacionalist Xi Jinping dhe Partia Komuniste nuk mund të dëmtojnë imazhin e tyre që do të dëmtonte gjithashtu edhe çështjen më thelbësore në botë – sundimi i një partie është diçka më pozitive për shekullin 21 se sa demokracia – një narrativë që Biden ka premtuar se do ta luftojë publikisht.
Prioriteti mjekësor dhe politik tani është një hetim që duhet të jetë i besueshëm. Dr. Leana Wen, një analiste dhe ish Komisionere e Shëndetësisë në Baltimore, tha për CNN “Newsroom” se një hetim i tillë duhej të bazohej në një metodë shkencore, “që do të thotë që ju të dilni në një përfundim që ju leverdis më shumë duke zgjedhur të dhënat që ju përshtaten më shumë nga ky hetim.” Shqetësime të tilla janë arsyeja pse administrata e Biden mbylli hetimin që nisi ish-sekretari i shtetit Mike Pompeo. Përpjekja e udhëhequr nga Pompeo për të hetuar teorinë se virusi doli nga një laborator u mbyll nga administrata e Biden për shkak të mungesës së provave. Ish administrata e Trump, po përballet me akuza se nuk ka arritur të menaxhojë pandeminë. Tani i takon administratës së Biden për të provuar se ka fuqi dhe gatishmëri për të zbuluar origjinën e virusit. Sigurisht ka dyshime nëse agjencitë e inteligjencës përfaqësojnë mënyrën më të mirë për të zbuluar të vërtetën. Shtëpia e Bardhë e Biden ka një detyrim politik mbi këtë çështje. Vitin e kaluar, Demokratët e qortuan Trump për tërheqjen nga OBSH me arsyetimin se ishte i dominuar nga Kina. SHBA u bashkua me trupin global menjëherë pasi Presidenti i ri mori detyrën. Nëse rezulton se Pekini minimizoi së bashku me OBSH-në origjinën e Covid, zyrtarët e lartë të Trump mund të justifikohen për vendimin që morën.
Shtëpia e Bardhë mbështet akuzat e saj
“Ne kemi thënë vazhdimisht që Kina duhej të siguronte më shumë qasje në laborator, të bashkëpunonte më shumë me shkencëtarët dhe ne nuk mendojmë se ata e kanë përmbushur atë standard,” tha nënkryetarja e shtypit së Shtëpisë së Bardhë Karine Jean-Pierr. Andy Slavitt, koordinatori i Shtëpisë së Bardhë për Covid-19, tha të martën se SHBA-ja kishte nevojë për një “proces krejtësisht transparent nga Kina. Ne kemi nevojë për ndihmën e OBSH-së për të trajtuar këtë çështje.”
Komentet e tij hodhën dyshimet nëse OBSH-ja ka peshën dhe kapacitetin diplomatik për të kryer një hetim që Kina ka të ngjarë të pengojë. “Organizata Botërore e Shëndetësisë nuk është e aftë të ndërmarrë këtë hetim sepse kinezët nuk do ta lejojnë atë,” tha senatori republikan Marco Rubio.
Një hap larg fitores
Veteranët dhe përkrahësit e administratës së Trump iu përgjigjën ngjarjeve të fundit duke pretenduar se kishin të drejtë të hidhnin akuza mbi Kinën, megjithëse nuk kishin prova. “Ne duhet të dimë se çfarë ndodhi këtu. Partia Komuniste Kineze e di se çfarë ndodhi këtu. Ata e dinë kush ishte pacienti zero. Ata e dinë saktësisht se ku filloi e gjithë kjo,” tha Pompeo për Fox News të hënën. Qeveria kineze nuk paralajmëroi në kohë pjesën tjetër të botës për tragjedinë që po shpalosej në Wuhan. | Dhe OBSH-ja duket se ka luftuar për të siguruar një përgjigje në kohë dhe të hollësishme rreth asaj që po ndodhte në fund të vitit 2019 dhe në fillim të vitit 2020 kur virusi shpërtheu.
Senatori Republikan i Indiana Todd Young tha se OBSH-ja duhej të vepronte më shpejt për të rifituar reputacionin e saj duke bindur Kinën për më shumë të dhëna rreth origjinës së virusit. “Nuk ka asnjë mënyrë tjetër që Organizata Botërore e Shëndetësisë të rikthejë besueshmërinë e saj në sytë e Amerikanëve dhe të botës,tha Young. Ish kreu i Qendrave Amerikane për Kontrollin dhe Parandalimin e Sëmundjeve Dr. Robert Redfield tha për CNN se “mundësia më e madhe është që ky virus të ketë dalë nga një laborator”. Ashtu si zyrtarët e tjerë të Trump, ai nuk mund ta provonte diçka të tillë. Trump në maj të vitit 2020 u duk sikur kishte disa informacione në lidhje me origjinën e virusit, duke thënë: “Diçka ndodhi”. “Erdhi nga Kina. Duhej të ishte ndaluar. Mund të ishte ndaluar në kohë, tha Trump. Megjithatë, ish-Presidenti fliste shpesh për teori konspiracioni, mashtronte dhe manipulonte shërbimet e inteligjencës për t’i shërbyer argumentit të tij politik. Ai gjithashtu politizoi virusin për qëllimet e tij. Pra, ai nuk u cilësua si një burim i besueshëm.
Dhe lind pyetja – nëse ekipi Trump kishte prova se virusi kishte dalë nga një laboratori, pse nuk i thanë botës?
Pretendimet se Trump kishte “të drejtë” në lidhje me Covid-19 gjithashtu minimizojnë fajin e tij në keqmenaxhimin e pandemisë që ai në mënyrë të përsëritur tha se nuk ishte situatë shqetësuese.
Cilado qoftë origjina e Covid-19, historia do ta dënojë Trump për neglizhencën dhe mohimin e tij sapo të mbërrijë në SHBA. Ai pengoi gatishmërinë e SHBA-së në fillim të krizës sepse nuk arriti t’i bënte presion Pekinit për të marrë përgjigjet e duhura.
Trump tha në fillim të vitit 2020 se kinezët ia kishin dalë të menaxhonin me sukses situatën e pandemisë”. Ndërsa Xi, shkroi në Twitter për Trump, “Ai është një personalitet i fortë dhe i përqendruar në udhëheqjen e vendit kundër Covid-19.
Vetëm kur Trump pa se menaxhimi i pandemisë ndikonte në perspektivat e tij zgjedhore ai ndryshoi kursin e tij, duke përforcuar edhe më shumë idenë se ai ka një motiv politik për të fajësuar Kinën për pandeminë. Përktheu Sonila Backa-abcnews.al
