By Italia e pas viteve ’90 nuk do të ishte më Italia e një vendi që njohu shkëlqimin e një zeniti që kish arritur në vitet e industrializimit të madh të ’70- ’80. Dora e artë që shtriu miku tej Paqësorit e shpëtoi atë nga shkatërrimet që i solli një nga luftrat më tragjike në historinë e shekullit të 20-të.
Lufta e Dytë Botërore.
Ajo epokë zhvilloi kinemanë italiane, spektaklin dhe një industri mode që nuk ish parë ndonjëherë. E gjitha, një vërshim i skajshëm strategjie në një vend që konsiderohej krejt viktimë e një aleance që pavarësisht se i takonte anës së keqe të boshtit, nuk u pa asnjëherë si armik.
Po përse kjo histori e çuditshme përkitje me Italinë?
Dhe pse vetëm kjo histori e Italisë u qas kaq miqësisht prej aleatëve të boshtit antifashist?
Të ketë ndikuar pasta italiane? Aroma e Toskanës? Apo bujaria dhe shpirtgjerësia italiane për cdo viktimë lufte apo në cdo rast kur tjetri është në rrezik?
Silvio Berluskoni, njeriu i cili me emrin e tij shenjoi një epokë në historinë e Italisë, u nda nga jeta pak ditë më parë. Ai konsiderohej mik i shqiptarëve.
Por Berluskoni nuk është qëllimi i shkrimit tim. Video e shpërndarë ditën e vdekjes së tij më përcolli atë ndjesi të cilën e jetoj sa herë kam një ngasje apo moment mendimi për këtë vend e këtë popull.
I përlotur për tragjedinë shqiptare në Kanalin e Otrantos, më 28 mars 1997, njohur ndryshe edhe si përmbytja e Katerit të Radës, ai tha se kjo nuk mund të jetë fytyra e Italisë. Fytyra e dikujt që hedh në det dikë që po arratiset prej së keqes duke kërkuar shpëtim dhe arratisje në një vend të cilin ai e konsideron mik.
Kish ndodhur një krim.
Anija shqiptare me 142 persona në bord, u përmbys nga forcat detare italiane në Ngushticën e Otrantos, duke shkaktuar humbjen e jetës së 57 personave, të moshave nga 3 deri në 69 vjeç.
Po cfarë ka pasur ndërmend Kavalieri ndërsa nuk mbante dot lotët e si një Silvio -fëmijë mbi barkë u lëshua drejt gazetarëve i emocionuar?
Asnjë titullar perëndimor në të gjithë ato vite Shqipëri nuk kish ndjerë të njëjtën fatkeqësi në asht e në kockë sic Kavalieri e dëshmoi.
Ende jo dhe sot.
Cfarë qenka kjo dashuri e Italisë ndaj tjetrit në rrezik që ai përcolli me aq mallëngjim, duke u zhveshur prej forcës së pathyeshme të një manjati të madh?
Thua diçka më shumë se kristiane fshihet brenda asaj paste italiane që mban ende mbërthyer njerëzinë nëpër botë?
Dashuri…
Ndjeshmëri…
Besnikëri…
***
Është dimër.
Napoli, 1946.
Lufta ka mbaruar. Ende jo uria dhe mjerimi. Në rrugicat e lagjeve spanjolle të Napolit, fëmijët ushqehen me cfarë gjejnë rrotull ose vjedhin nga tregu. Të zbathur sepse familjet nuk kanë para për t’u blerë këpucë, ata mësojnë lehtësisht të bëhen kusarë të bukës.
Të bukës dhe cfarëdo që u siguron jetesën e ditës.
Kjo është fëmijëria e varfër e qytetit jugor të Italisë. Dhe jo vetëm e saj.
E të gjithë shteteve që dolën prej një lufte të tillë.
Po cfarë ndodhi në Itali e që në vendet nuk prodhoi dot një shembull të tillë?
U shpik treni i lumturisë. Cili ishte ai?
Mendojeni pak. Partia Komuniste e kohës arriti të prodhojë një rrugë shpëtimi. Solidariteti. Shprese dhe çlirimi shpirtëror.
Ajo vendosi që të gjithë këta fëmijë të jugut të vendit t’i dërgonte në rajonin e Emilia -Romanjas. Një rajon i kuq për dreq.
Tërësisht. Dhe e vetmja që i besoi ideologjisë së majtë nga vitet ‘800 të shekullit 19-të deri në vitet ’90 të shekullit të kaluar, kur ajo u shua.
Me pëlqimin e prindërve, komunistët nisën zbatimin e një plani shpëtues për të gjithë ata fëmijë që rrezikonin jetën në rrugë.
Duke i larguar prej mjerimit, fëmijët u nisën me tren drejt Emilias, tren i cili më pas mori emrin “treni i lumturisë”. Shkonin drejt veriut. Në familje të kamura të zonës të cilët i siguronin një të ardhme të denjë.
Për muaj, vite apo dhe një jetë.
Kjo është historia e fëmijëve që udhëtuan mes dy Italive. Asaj të jugut dhe të veriut.
Është Italia e pasluftës. Një model dashurie dhe solidariteti e pandodhur ndonjëherë në historinë e botës. E padëgjuar, të paktën.
Një histori që prodhoi një përshëndetje; “Të dashur fëmijë, ju presim me gëzim”.
“Kavalieri” la gjurmë në futbollin italian dhe evropian. Jeta e tij si biznesmen miliarder dhe politikan ka qenë gjithnjë në syrin e publikut dhe medias, që në periudhën kur pasi kishte shitur fshesa me korrent për pak kohë themeloi një kompani ndërtimi.
Deklarata e tij para medias asokohe për tragjedinë shqiptare në Otranto preku jo pak zemrat e italianëve, të cilët kishin njohur histori të tilla të trishta edhe me kombin e tyre.
Si ajo histori me të cilën ju njoha pak më lart. Dhe të cilën pakkush e di, por që përfaqëson themelin e shoqërisë italiane në gjysmën e dytë të shekullit të 20-të.
Një histori solidariteti, një prelud i bumit ekonomik që do të njihte Italia në vitet ’60. Një epokë ku njerëzit kuptuan dhe luftuan për disa të drejta të cilat u ishin mohuar në kohë.
Bëhej fjalë për punëtorët italianë.
Pastat italiane? Pse janë aq të mira, pyeta italianin e mocëm ca kohë më parë. Mielli kur gatuhet, më tregoi, mban një tharm.
Është tharmi i një loti të gëzuar.
Loti që përcolli ‘trenin e lumturisë’, thashë me vete. Trenin e fëmijëve.
