By Në këto ditë konflikti në Ukrainë, është rikthyer si temë mikpritja dhe refugjatët.
Rreth një javë më parë në Bolonja, para se të shpërthente lufta, komuniteti festoi me gëzim miratimin e nënshtetësisë italiane për fëmijët e lindur në Itali nga prindër të huaj ose me ciklin e parë të studimeve.
Por çfarë do të thotë të arratisesh nga vendi yt dhe të rritesh në një vend tjetër?
Çfarë do të thotë të jesh i “emigrant i gjeneratës së parë”? Më poshtë sjellim historinë e Klea J. Meksi, fëmijë i gjeneratës së parë të emigranteve shqiptarë në Itali.
“Duke u rritur, për mua ishte gjithmonë kënaqësi t’u shpjegoja njerëzve se çfarë isha. Ata nuk çuditeshin derisa dëgjonin emrin tim të plotë, i cili nuk ka lidhje me italishten. Dhe pastaj sytë e bashkëbiseduesve të mi shkëlqenin nga kureshtja, të etur për të mësuar se çfarë xhiroje në botë kishte bërë një emër kaq i huaj dhe si mund të komunikonte italisht me ta.
“Unë jam (fëmijë emigrant) i gjeneratës së parë”, i kam shpjeguar gjithmonë, “Kam lindur në Shqipëri, por jam rritur këtu (në Itali). Jam pak nga të dyja vendet”. Në këtë pikë, në sytë e atyre që më dëgjonin, u shfaqej një konfuzion.
“Uaa, nuk dukesh si shqiptare. Sidoqoftë!”. Gjithmonë pyesja veten se si e imagjinonin një shqiptar, pasi me sa duket nuk i përshtatesha standardit.
“Eh por ti e di që kam shumë miq shqiptarë”. Të jesh shqiptar në Bari është si të jesh meksikan në Teksas, doja të përgjigjesha, por nuk e bëra kurrë.
“Jo, sado absurde, ju flisni shumë mirë italisht”. Faleminderit. Sapo ju thashë se jam rritur në Itali. Nëse dëshironi, mund t’ju flas edhe në dialekt!
Unë pata fatin të takova disa të rinj si unë, rezultat i atyre historive të emigracionit të viteve ’90 që askush nuk e di se si përfunduan më pas. Me disa jam rritur, të tjerë i kam takuar në grupe të ndryshme ndër vite, disa i kam pasur në klasë apo në universitet. Secili prej tyre kishte një konceptim personal të asaj që do të thoshte të ishe “brezi i parë”.
E vërteta është se, në ditët e sotme, nuk ka një mendim të përbashkët për të. Shumë faktorë hyjnë në lojë: Vendi i origjinës (në përvojën time, disa komunitete të huajsh priren të jenë më aktivë dhe takohen më shpesh se të tjerët), sa është familja e “integruar”, situata e mprehtë e lejeve të qëndrimit dhe shtetësisë, por sidomos fryma me të cilën figurat referuese, duke u rritur, e përballuan këtë dualitet.
Disa djem që takova e panë vetëm si një pengesë, një parantezë që po kishte, por asgjë serioze dhe as që ia vlen të flitet. Për pak sa nuk ofendoheshin nëse dikush i pyeste diçka për këtë, sikur, duke vepruar kështu, quheshin “ndryshe”. Zakonisht, me sa pashë, ata nuk flisnin as gjuhën e tyre amtare, por vetëm italisht.
Të tjerët, nga ana tjetër, ishin përfshirë plotësisht nga kultura e origjinës, tepër të rrethuar nga një sërë familjarësh dhe kontakte bashkatdhetarësh që i kënaqnin aq sa të mos kërkonin asgjë tjetër në botë jashtë mureve të shtëpisë.
Për shumicën prej tyre ishte sikur në një moshë të caktuar ishin detyruar të zgjidhnin midis lidhjes së gjakut me vendin e origjinës dhe Italisë, për një sërë arsyesh: të bënin miq italianë në shkollë, të kërkonin leje qëndrimi në komisariati, për t’u dukur më interesant në festa, për të kaluar pa u vënë re.
Mund të duket e lehtë nga jashtë, por nuk ka shkencë të saktë se si të zgjidhni sa të merrni me vete nga dy vende të ndryshme. Kam takuar djem që e kanë bërë pikën e tyre të fortë dhe ndaj kësaj rryme mendimi: e konsideroj veten “Albarese”. Pse të kesh një kombësi kur mund të kesh dy? Por siç thashë më parë, nuk ka asnjë të vërtetë universale, kështu që ne mund të shkruajmë faqe të tëra dhe ende të mos i bëjmë të gjithë të pajtohen.
Është një realitet që rrallë ndalemi e mendojmë, megjithatë të gjithë kemi një mik italian, por edhe “diçka tjetër”.
Këta djem veprojnë si një urë lidhëse midis gjuhëve, kulturave, njerëzve: ata ecin në rrugën e tyre, duke mbajtur një përzierje që herë arrijnë ta kontrollojnë e herë jo, por jo gjithmonë varet vetëm prej tyre. Ajo që ka rëndësi është që për të gjithë, Italia të bëhet pjesë thelbësore e identitetit të tyre, pa harruar se nga kanë ardhur!”./ Përkthyer dhe përshatur nga Paideia /Gazeta Diaspora Shqiptare/
