By Nga Lori Amy
Trashëgimia kulturore është e rëndësishme për të shëruar traumat kolektive nga të cilat po vuajnë sot si njerëzit ashtu edhe vendi. Si një shembull se si trashëgimia kulturore e Shqipërisë mund të ndihmojë në këtë shërim, le t’ia nisim me qendrën historike të Tiranës. Në harkun e disa qindra metrave trashëgimia juaj e pasur dëshmon për Perandorinë Bizantine dhe atë Osmane si dhe për kapërcyellin e shek.XX dhe periudhën e modernitetit.
Ky është një thesar i paçmuar që qëndron i fshehur edhe pse në dritën e diellit.
700 vjet që përbëjnë një kronikë të ngritjes dhe rënies së perandorive të shekujve e të evoluimit njerëzor të arkivuara në arkitekturën e qendrës së qytetit. Pikërisht këtu trashëgimia kulturore na tregon një mënyrë se si të shërojmë plagët dhe se si të restaurojmë peizazhin social.
Trashëgimia kulturore hedh dritë mbi kompleksin e historisë dhe të identitetit shqiptar. Një kompleksitet ky që refuzon kategorizime të thjeshtëzuara.
Por, ajo çfarë është më imediate për popullin dhe vendin, rigjetja e vlerës pozitive të trashëgimisë së shqiptarëve, mund të ndihmojë në shërimin e një pjese të plagëve më të infektuara që kanë paralizuar vendin. Armiku ishte themeli mbi të cilin u sendërtua e gjithë ngrehina e dhunës shtetërore. Shteti e ruante pushtetin e vet duke i bërë shqiptarët të hanin kokat e njëri-tjetrit. Dhe kjo plagë, nga më tinëzaret, nga më infektueset dhe vdekjeprurëset, vazhdon të lëngojë edhe sot e kësaj dite shqiptarët.
Ju e mbani mend se në verën e 2020-ës Lëvizja (për Mbrojtjen e Teatrit) ishte e ndarë në tre fraksione të ndryshme. Kjo e pashmangshme, plagët që nuk shërohen, tek e mbrapmja do të hapen sërish.
Por edhe në këto kushte, madje edhe teksa këto plagë mbajnë ende të gjymtuar psiqikën e vendit, Lëvizja e Teatrit u ngrit në lartësinë e heroizmit kombëtar. Ishte një arritje e madhe që për rreth dy vjet, qytetarë nga çdo fushë e jetës dhe nga sfera të ndryshme sociale, u bënë bashkë për të ndaluar zhvillimin e paligjshëm dhe për të ruajtur Teatrin Kombëtar me vlera të pamasa historike.
Por madje edhe përtej kësaj arritje të paprecedentë dhe të jashtëzakonshme, kur më 26 nëntor 2019 tërmeti goditi Shqipërinë, Lëvizja e Teatrit Kombëtar u ngrit dhe mobilizoi vendin për t’u ngritur, duke u vënë në lëvizje në ndihmë të viktimave.
Qytetarët e sheshit të Teatrit ishin të parët që reaguan. Ishin ata që dhanë të parët ndihmën e tyre dhe që shërbyen si frymëzim dhe garanci për vendin.
