By Pranvera Hyseni nga Kosova është një studente e doktoratës në Shkencat e Tokës dhe Planetëve në Universitetin e Kalifornisë, Santa Cruz. Ajo është themeluese e programit të njohur për edukim dhe promovim të astronomisë, “Astronomy Outreach of Kosovo” (AOK), që njihet si programi më i madh i këtij lloji në Europën Lindore. Po ashtu, ajo drejton degën e Projektit të Astronomisë Diellore të Charlie Bates në Kosovë.
Pasioni i Pranverës për astronominë nisi që në moshën tre vjeçare, gjatë viteve të fundit të konfliktit serb në Kosovë. Ajo u rrit në një familje me tetë anëtarë në një fermë të largët, ku kushte ekonomike ishin të vështira. Megjithatë, pozicioni i fermës ofronte një qiell të pastër gjatë natës, gjë që ngjalli pasionin e saj të hershëm për astronominë.
Në vitin 2015, ajo themeloi vetë organizatën jofitimprurëse “Astronomy Outreach of Kosovo”, e cila ka arritur të bëhet një entitet i rëndësishëm, duke krijuar një rrjet global të astronomëve profesionistë dhe amatorë që mbështesin iniciativat e saj edukative në të gjithë Kosovën. Përmes aktiviteteve të saj të shumta, AOK ka arritur të angazhojë dhe të kontaktojë çdo vit mbi 25,000 individë. Përkushtimi i saj i jashtëzakonshëm e ka renditur Pranverën si një nga pesë gratë më me ndikim në Kosovë.
E njohur për ekspertizën e saj, ajo është e ftuar shpesh si folëse në universitete dhe konferenca ndërkombëtare të astronomisë. Në vitin 2022, Pranvera bëri histori duke organizuar Konventën e Parë Ndërkombëtare të Astronomisë dhe Shkencave Planetare në Kosovë, një ngjarje që mbledh shkencëtarë dhe astronomë të njohur nga e gjithë bota.
Aktualisht, ajo jeton në San Jose, Kaliforni, ku kërkimi i saj përqendrohet në analizën spektroskopike për të kuptuar historitë e formimit të asteroideve, kometave dhe meteoritëve. Në vitin 2017, kontributet e saj në fushën e astronomisë u nderuan nga Bashkimi Astronomik Ndërkombëtar dhe Qendra e Planetëve të Vogël, duke i kushtuar një asteroid me emrin e saj, 45687 Pranverahyseni. Po ashtu, ajo u nderua me çmimin “24Under24” nga organizata Mars Generation për udhëheqjen e saj në edukimin STEM. Në vitin 2019, ajo mori Çmimin “Master Outreach” nga Liga Astronomike, si dhe Çmimin “Michael Reynolds Astronomy” nga Shoqata e Vëzhguesve të Hënës dhe Planeteve në vitin 2020.
Hyseni është gjithashtu e njohur për zbulimin e përkohshëm të një asteroidi të brezit të Mesëm, 2020 SS13, përmes të dhënave nga Pan-STARRS në bashkëpunim me “International Asteroid Search Collaboration”. Kërkimet e saj kanë marrë mbështetje financiare përmes “Casey J. Moore Fund Award” nga departamenti i saj në UC Santa Cruz.
Përtej studimeve të saj akademike, Pranvera është themeluesja e observatorit dhe planetariumit të parë në Kosovë. Ky qendër shkencore do të shërbejë si një burim i rëndësishëm për edukimin dhe zhvillimin e shkencës dhe teknologjisë në vend. Ajo mban një teleskop të avancuar Celestron C14 Edge HD me montim ekvatorial CGX-L, dhuratë nga CEO i Celestron, Corey Lee, duke e bërë këtë teleskop më të madhin në të gjithë Republikën e Kosovës.
Përkushtimi i palëkundur i Pranverës Hyseni në avancimin e edukatës shkencore, outreach-it dhe kërkimeve astronomike e ka bërë atë një figurë të shquar në komunitetin shkencor, duke lënë një ndikim të qëndrueshëm për brezat që do të vijnë. Ajo është gjithashtu ambasadore zyrtare e markës Celestron, duke frymëzuar pa fund individë me mrekullitë e universit.
