By Historia e një miku (Esat Ruka) dhe Historia e Ômerit
Nga Mathieu Aref
Të lumtë goja, të lumtë lapsi miku im matjanë i dashur.
Ju jeni i pari « Rremullak » nga Shqipëria që kam takuar ka shumë vite në një teatër afër Parizit ku ishi më një grup folklorik. Për të gjithë ata që nuk e dinë Rremulli është vendlindja e prindërve të mi.Falë veprimeve kangëtare dhe muzikore tuaja dhe talenteve si kompozitor dhe muzikant ju keni nderuar jo vetëm një nga rajonet më të lashta dhe fisnike të Shqipërisë por gjithë traditën kulturore, artistike dhe muzikore të Pellazgo-Ilirëve mijëra vjeçarë.
Ju keni përjetësuar traditën e rapsodëve të Antikitetit, prej të cilave është Ômeri (“Ô mërë/ Ô i mëri” në gegënishtën e Matit të prindërve të mi – shprehje që do të thotë “Ô mirë, Ô sa bukur…Ô i miri”) ishte ndoshta një nga këngëtarët më të shquar (“me të mirët”) të asaj kohë, gjatë okupimit të “Pellazgjisë” nga Helenët. Kështu Helenët e rikuperuan dhe monopolizuan këtë traditë tipike të Pellazgëve (ende e gjallë në shpirtin shqiptar që ju e përfaqësoni aq mirë). Ata e bënë këtë rapsod (Ômëri-n) autorin e Iliadës dhe Odisesë kur këto poezi epike ishin (gojore) po aq të lashta sa bota pellazge ishte para pushtimit helen.Shfrytëzoj rastin të flas për rapsodin Ômer, ekzistencën dhe autorësinë e poezive epike të të cilët janë të diskutueshme nga shumë historianë dhe studiues të lashtësisë dhe të poemeve epike.
Disa pretendojnë se ai ishte një poet dhe autor i Iliadës dhe Odisesë, dhe të tjerët pohojnë se ai ishte një rapsod i verbër dhe se ai kurrë nuk ka shkruar asgjë, dhe disa të tjerë pretendojnë se ai nuk ka ekzistuar kurrë dhe me në fund se poemat epike ishin një vepër kolegjiale me një koordinator të shkëlqyer në krye ! Në “Prolegomena ad Homerum” (1795), Friedrich August Wolf është autori i parë që paraqet hipotezën e një Omeri analfabet. Të gjithë bien dakord se ai ka lindur midis fundit të shekullit të 8-të dhe fillimit të shekullit të 7-të para erës sonë. Ka në Iliadë, për shembull, shumë anakronizma (kohët para helene të përziër me kohët e shekullit bashkëkohor të helenëve dhe të kangëtarit Ômeri), mospërputhje të ndryshme dhe ndërhyrje të shumta që tregojnë dorën manipuluese të logografëve helenë, midis parregullsive të tjera. Gjuha themelore e poezive epike ishtë jonishtja (i kam quajtur “të jonet” dhe), së dyti, “eolishtja”. Ne e dimë nga Hekateu i Miletit dhe Herodotit se “Jonët” ishin Pellazgë para se të bëheshin Helenë. Sipas studimeve dhe hulumtimeve të mia Ômeri ishte thjesht një rapsod si qindra të tjerë në atë tokë të lashtë pellazgo-Trako-Ilire. Si u bë i famshëm emri i tij “Ὅμηρος” (“Omeros” në gjuhën greke shpjegohet “pengu” ?! Ai ishte një nga rapsodët pellazg që ishte bashkëkohës i pushtuesve helenë. Fatkeqësisht ne nuk e dimë emrin e tij të vërtetë sepse ky emër “Omer” (“ky emër” nuk është kurrë përdorur më parë në lashtësinë) janë Helenët që padashur e zbuluan këtë “emër” për brezat e ardhshëm. Po hap një parentezë : emri arabo-turko-shqiptarë “Omer apo Omar s’ka të bëje “absolutisht” më emrin e lashtë të “Ômerit” që vetë nuk ishte një emër sikur do ta shpjegoj me poshtë. Në të vërtetë ky rapsod kishte udhëtuar në gjithë rajonet të trojave pellazge të pushtuar nga pushtuesit helenë. Helenët vunë re se admiruesit e rapsodit, të vendosur rreth e rreth tij dhe të kënaqur nga performanca e tij, këlthasën më admirim “Ô mërë” në secilën nga pauzët e tij. Helenët besuan se kjo thirrja që ata nuk e kuptuan nënkuptonte emrin ose mbiemrin e tij ! Kështu pra e quanin “Ὅμηρος” / Omeros, Omiros.
Duhet të theksohet se Iliada dhe Odisea janë poema epike të traditës gojore para-helene : domethënë pellazge pasi Pellazgët u konsideruan unanimisht nga autorët e lashtë si paraardhësit e helenëve dhe jo stërgjyshërit e tyre. Me pak se dyqind vjet pas Ômerit u botuan nga Pizistrati dy librat (Iliada dhe Odisea) në midis të shekullit të gjashtë falë logografeve grek me ndihmën e pellazgëve dygjuhësh ku do ti kishin uzurpuar dhe përvetësuar këto poezi të transkriptuar në greqishten posa e krijuar dhe do t’i kishin ripunuar ose madje manipuluar për t’i shërbyer kauzës së pushtuesve helenë. Kjo është arsyeja pse Ômeri sigurisht nuk ishte helen dhe pse shumë antroponime, toponime, oronime, teonime, eponime që kanë mbetur të paprekur (jo të përkthyër) në gjuhën e tyre zanafillore (pellazge) që shpjegohen lehtësisht falë gjuhës shqipe të sotme dhe veçanërisht “gegënishtës” të veriut dhe të lindjes të Shqipërisë. Kjo është arsyeja pse pesëdhjetë vitet e studimeve dhe hulumtimeve të mia multidisiplinare më kanë mundësuar të vë në dyshim historinë “e pranuar zakonisht” të Greqisë dhe pse kam zbuluar shumë mashtrime, kontradikta, paqartësi, përafërime, mospërputhje, gënjeshtra dhe manipulime. Shpjegimi im për emrin dhe personin e Ômerit do t’i bënte autorët modern (specialitet të Ômerit dhe poemeve epike) të pajtohen të gjithë dhe të bëhën të një mendje si dhe do të shtonte edhe një gur tjetër në ndërtimin për të vënë në dyshim historinë e Greqisë e theksuar në librat dhe tezën time.
