By Ontario-Kanada
Anisa Arra është emri i juristes shqiptare e cila prej 4 vitesh tashmë mban vulën e studios së saj ligjore Arra Law Firm, në Ontario. E përkushtuar t’u vijë në ndihmë kauzave të ndryshme, vajza nga Fieri ka duket se është e qartë në ngritjen e karrierës së saj në sistemin e drejtësisë kanadeze, por jo vetëm. Me një rrugëtim jo fort të kollajtë arsimimi, prej mjekësisë në drejtësi, Anisa zgjodhi këtë të dytën për t’i shkuar deri në fund. Koha dhe eksperienca e emigrimit, duken se herë pas here e ka lidhur edhe me komunitetin shqiptar si edhe në rastin kur strukturoi deri ne detaje Shoqatën e Avokatëve Shqiptarë Kanadeze. Në bashkëpunim edhe me kolegë të tjerë në provinca të tjera, u hartua projekt-ligji që propozon ndryshime në Kodin Zgjedhor për t’i dhënë zë diasporës për votën e Zgjedhjeve Parlamentare të mbajtura më 25 prill të këtij viti. Sipas Arrës, u synua miratimi i projekt-ligjit dhe zbatimi i të drejtave të votimit për të mërguarit si një mënyrë për forcimin e demokracisë dhe për të qenë në të njëjtin nivel me vendet e tjera të zhvilluara, të tilla si Kanadaja, Italia, Britania e Madhe, Amerika dhe Franca që e njohin këtë të drejtë.
Për Albanian Montreal Press, Anisa Arra na tregon detaje të karrierës dhe projekteve profesionale.
Anisa, na prezanto pak me rrugëtimin tënd shkollor deri te patenta e avokates?
Kur zbrita në Aeroportin Ndërkombëtar Pearson me prindërit dhe motrën time, sapo kisha përfunduar shkollën e mesme. Ky ishte destinacioni i dytë pas një periudhe 7-vjeҁare në Athinë, Greqi. Mbaj mend që isha plot ëndrra dhe ankthe për të ardhmen time.
Pa humbur kohe, aplikova në universitet dhe fillova studimet për Kinesiologji dhe Shkencat Shëndetësore në Universitetin e Jorkut. Megjithëse universiteti kishte një komunitet të dukshëm shqiptar, une zgjodha ta kaloja shumicën e kohës time duke studiuar në bibliotekë pa u angazhuar me studentet e tjerë shqiptarë ose ndjekur kauzat apo interesat shqiptare, gjë për të cilën pendohem pak tashmë që kam fituar një perspektivë të re.
Gjatë studimeve universitare, kisha një interes të madh te shkencat dhe veçanërisht në mjekësi. Iu bashkova klubit të matematikës dhe një grupi kërkimesh në një laborator biomekanik të pajisur me teknologji të përparuar për të studiuar ecjen tek njeriu. Në vitin e katërt, i kerkova mundesinë një kirurgu plastik, njëherësh profesor në Shkollën e Mjekësisë të Universitetit të Torontos, të mësoja nga ai duke e ndihmuar në klinikën e tij. Sado që ishte një eksperiencë e vecantë, gjatë një operacioni të vështirë, ndërsa isha duke vëzhguar një ekip profesionistësh mjekësorë të vepronin brenda trupit të njeriut ndërsa unë u kaloja herë pas herë pajisjet kirurgjikale, kuptova që ky profesion nuk ishte për mua.
Në fakt kjo i zhgënjeu prindërit e mi të cilët dëshironin që unë të bëhesha mjeke, kështuqë m’u desh t’i bindja se ëndrra ime ishte drejtësia. Pa humbur kohë nisa një diplomë intensive 1-vjeçare per paralegal. Pastaj, sigurova një pozicion si nëpunës ligjore në një firmë avokatie. Gjatë angazhimit tim në firmë, unë u dashurova me praktikën e avokatit dhe i admirova avokatët. Si ndihmës ligjore, ndërmora kërkime ligjore të cilat ndihmuan firmën të siguronte disa marreveshje të konsiderueshme. Aty vendosa të marr provimin e LSAT-it dhe aplikova për në shkollën e drejtësisë. Në fakt nuk prisja të pranohesha. U pranova në shkollën juridike në Universitetin e Otavës. Në atë kohë, unë isha në pritje të vajzës sime dhe duhej ta shtyja shkollën e drejtësisë vitin e ardhshëm. Nuk ka qenë aspak e lehtë të rrisja fëmijën në një qytet të ri duke studiuar për drejtësi midis studentëve të tjerë ambicioze. Kjo ishte një sfidë absolutisht e vështirë. Pas vitit të parë të shkollës juridike, unë aplikova për transferim në Osgoode Hall Law School për të qenë më afër familjes.
Pasi mbarova shkollën juridike, fillova punë në një firmë juridike për mbrojtjen e sigurimeve në Toronto. Përvoja ime në këtë firmë dhe firmat e tjera ligjore që kam punuar gjatë shkollës juridike, më dhanë besimin për të hapur studion time. Kjo ide më tërhoqi sepse e pashë atë si mënyrën për të pasur kënaqësinë profesionale që kërkoja – të ndërtoja diçka timen, të shijoja më shumë liri dhe fleksibilitet orari dhe të isha në gjendje të kaloja më shumë kohë me vajzën time. Nga kjo verë, bëhen 4 vjet në studion time ligjore. Ka qenë një udhëtim i gjatë dhe i vështirë me shumë mësime gjatë rrugës, por jam e lumtur për vendimin tim për të cilën nuk do të doja të ishte ndryshe. Pa përvojën e ndërtimit të firmës, nuk do të kisha pasur besimin, ose mbase kohën, shtytjen dhe burimet për të krijuar Shoqatën e Avokatëve Shqiptarë Kanadezë.
Cilat janë çështjet që studioja juaj ligjore mund të gjykojë?
Firma ime ligjore është e specializuar mbi ligjin e pasurive të patundshme, të drejtën e biznesit, çështjet civile dhe ligjin e ndërtimit. Ne gjithashtu bëjmë testamente dhe autorizime.
Ju jeni bërë pjesë e një ekipi për ratifikimin e një draft-ligj (Vota e Diasporës), madje keni shprehur edhe modele procedurash në zbërthim të këtij projektligji. Si ishte kjo eksperiencë?
ACLA u përfshi në këtë projekt me ftesë të KKD-së. Ishte emocionuese dhe fuqizuese të jesh në gjendje të kesh një linjë të drejtpërdrejtë me qeverinë shqiptare dhe të sigurosh kontribut në hartimin e ligjeve që prek të drejtat dhe interesat e diasporës shqiptare në Kanada. Ishte e qartë që nga fillimi i përfshirjes sonë se komuniteti shqiptar, dëshironte të drejtën e votës.
Përfshirja jonë fillestare filloi me një interpelancë televizive me ministrin e diasporës, Pandeli Majko. Sipas nesh, qeveria shqiptare ishte mjaft e organizuar. Ne u koordinuam me disa individë dhe njerëzit e IT-së në Kryeministri nëpërmjet WhatsApp. Ministri Majko na mirëpriti miqësisht, ishte e qartë nga biseda jonë që qeveria shqiptare donte të zbatonte të drejtat e votës për të mërguarit. Çështja kryesore ishte se si ta lejojmë këtë duke siguruar integritetin dhe transparencën e votimit pa thyer buxhetin fiskal.
Ne zhvilluam interpelancën në zyrat e Alexa Translations, një kompani e themeluar nga një nga anëtarët të ACLA, Gerjon Kalaci. Për shkak të ndryshimit të kohës midis Torontos dhe Tiranës, kujtoj se takimi është zhvilluar në orët e natës por të gjithë ndamë një ndjenjë entuziazmi dhe kolegjialiteti të lezetshëm. Ekipi i avokatëve të përfshirë në projekt, Marin Nati, Zinejda Rita, Paola Beci, Aida Kalaj, Gjergji Hasa dhe inxhinierja e shkencave zgjedhore Johana Shahini, u motivuan të ishin pjesë e projektit. KKD ishte gjithashtu aty, të cilët e bashkuan ACLA-n me kryeministrin në këtë projekt. Ishte kënaqësi të punoja me të gjithë ata. Kam vërejtur një përkushtim frymëzues nga i gjithë grupi në duke dhene kohën, njohurite dhe aftësive të tyre me kaq bujari drejt krijimit të një ndryshimi për Shqipërinë dhe komunitetin shqiptar në Kanada.
Pas interpelancës, qeveria shqiptare më dërgoi me email projekt-ligjin që propozon ndryshime në Kodin Zgjedhor dhe kërkoi nese ACLA kishte dëshirë të jepte një mendim për ndryshimet. Ne përveshëm mëngët dhe filluam të hartonim raportin tonë në lidhje me ndryshimet. Fillimisht, ndamë nenet e ndryshme midis nesh sepse projektligji ishte pak i gjatë. U vendos që ekspertiza jonë të kufizohej në ligjin kanadez dhe ne do të ishim të kujdesshëm në kontributin tonë. Por kuptuam se kjo është një çështje globale që përfshin gjithashtu interesat e vendit të banimit, kështu që ishte e nevojshme ekspertiza ligjore kanadeze. Kështu, përqendruam mendimin tonë në ligjin Kanadez dhe ia ofruam atë qeverisë shqiptare vetëm si një formë udhëzimi.
Ne kemi punuar në raport pa pritur që ai të merret në konsideratë nga qeveria shqiptare. U synua miratimi i projekt-ligjit dhe zbatimi i të drejtave të votimit për të mërguarit si një mënyrë për forcimin e demokracisë dhe për të qenë në të njëjtin nivel me vendet e tjera të zhvilluara, të tilla si Kanadaja, Italia, Britania e Madhe, Amerika dhe Franca që e njohin këtë të drejtë. Ne gjithashtu shkruam se do të ishte kundër Kushtetutës së Shqipërisë të mos lejonte që shqiptarët që banonin jashtë vendit të mos votonin. Raporti është në dispozicion në faqen tonë të internetit www.acla-sask.com/blog. Për habinë tonë, raporti u mirëprit nga shteti Shqiptar. Pasi u botua, ACLA u ftua të flasë për këtë te Emisioni URA.
Projekt-ligji është miratuar në ligj. ACLA, nën udhëheqjen e një prej anëtarëve tanë të bordit, Marin Nati, me një grup të organizatave të tjera të komunitetit, të tilla si KKD, Diaspora për Shqiperinë e Lirë dhe Germin, vazhdon të shtyj drejt zbatimit të ligjit. Deri më sot, nuk ka asnjë mënyrë konkrete se si diaspora do të votojë në të vërtetë. Vështirësitë mbeten për të gjetur një mënyrë praktike për diasporën për të votuar pa hapur mundësi për maipulimin e votave. Ndërsa kjo çështje është e kuptueshme e rëndësishme, legjislacioni i ndryshuar tani është i pakuptimtë dhe mbetet antikushtetuese që diaspora shqiptare të mos jetë në gjendje të votojë në zgjedhjet e përgjithshme në Shqipëri. Prandaj, qeveria shqiptare duhet të dalë me një mekanizëm shpejt për të rritur besimin në qeverinë dhe ligjet e saj dhe mos te qëndroi prapa shteteve moderne.
Bisedoi: Blerina Ruka
