By Më 25 prill të vitit 2003 ndërroi jetë, pas një sëmundje të gjatë zemre, përkthyesi i shquar Robert Shvarc.
U lind në Sarajevë më 10 dhjetor 1932, i biri i Julius Shvarc dhe Saveta Çipit. I ati ishte po ashtu nga Sarajeva me profesion teknik elektrik, gjyshi i tij, Siegfried, ishte nga Vjena, ndërsa e ëma vinte prej një familjeje elbasanllie me profesion rrobaqepëse. Familja e Shvarc u zhvendos në Shqipëri më 1925 duke u vendosur fillimisht në Shkodër.Shvarci përktheu disa nga veprat më të mëdha botërore në shqip, ndër të cilat mund të përmenden romanet e Remarkut, Gëtes, Fojtvangerit, Markezit etj. Ndërkohë edhe disa autorë e poetë shqiptarë në gjermanisht si Kadare, Agolli, Spahiu, Bushaka, Arapi, Lako, etj. Njerëzit që jetonin shumë afër tij, do të mësonin se përkthyesi i librave të tyre të preferuar kishte jetuar aq afër tyre, vetëm atëherë kur afishet me portretin dhe emrin e tij do të vendoseshin në cepa pallatesh, siç vendoseshin zakonisht. Robert Shvarc, përkthyesi që nuk denjonte të qortonte sa herë që një botim i ndonjë poezie të tij nuk kishte dalë ashtu siç duhet të gazetë, kishte jetuar aty, në një apartament të thjeshtë, si pjesa më e madhe e shqiptarëve të atyre viteve, dhe kishte mundur të ndiqte pasionin për librat.
Katër vjet më pas, pikërisht sot, ajo lagje nuk ka ndryshuar shumë. Shumë pak njerëz mund të sjellin ndërmend burrin e shkurtër me një veshje të rregullt, por emrin e tij askush nuk mund ta harrojë. Ai të shfaqet gjithnjë bashkë me përfytyrimin tënd me librat e dashur, si Markez, Remark, Cvajg, Shiler, Hajne etj., të cilat ai i solli në gjuhën shqipe me përkushtimin më të madh. Të flasësh për Robert Shvarc edhe në një përvjetor të trishtë, siç janë gjithnjë përvjetorët e vdekjeve, nuk mjafton. Kontributi i tij është i pakrahasueshëm në gjigantët e letërsisë që solli në shqip.
Në Shqipërinë postkomuniste, një përkthyes i kalibrit të Shvarc nuk pati asnjëherë mundësinë të merrte avionin dhe të kalonte kohë të tëra në Parisin që kishte ëndërruar. Por lexuesit e “Harkut të Triumfit”, ata që gjithnjë e më tepër kërkojnë t‘i rikthehen këtij libri edhe pasi e kanë lexuar njëherë, nuk kanë si ta mendojnë se burri që e ka përkthyer me aq pasion, nuk i njeh rrugët e qytetit të njohur të kulturave. Por, përkthimi është një eksplorim nëpërmjet përfytyrimit edhe në rrugët që nuk ke shkelur, dhe Shvarc i dinte mirë rregullat e përkthyesit. Nuk do të thotë të kesh jetuar gjatë në Gjermani për të përkthyer Hajnen, të cilin ai e ka sjellë në shqip me perlat e krijimtarisë së tij. Ndaj dhe Parisi, edhe pse ai donte aq shumë ta vizitonte, nuk mund të kushtëzonte punën e tij për një përkthim të përsosur. Mjeshtri nuk mund të gabonte, ai i dinte mirë teoritë e përkthimit.
