By Ditë të vështira përpara për marrëdhëniet tregtare Kanada-SHBA ndërsa Administrata Trump vendos një tarifë prej 25% për importet nga Kanadaja.
Këtu janë disa këshilla se si të përballoni këtë krizë ekonomike.
Përkufizimi i Tarifave Tregtare
Tarifat tregtare janë taksa të vendosura nga një qeveri mbi mallrat dhe shërbimet e importuara. Një tarifë rrit koston e mallrave të huaja, duke bërë që produktet vendase të jenë më konkurruese, por gjithashtu çon në çmime më të larta për konsumatorët. Tarifat mund të përdoren si një mjet ekonomik për të mbrojtur industritë vendase ose si një formë hakmarrjeje politike në mosmarrëveshjet tregtare.
1) Kush i paguan tarifat e SHBA-së për importet kanadeze?
Kur SHBA vendos një tarifë prej 25% për importet nga Kanadaja, koston e drejtpërdrejtë e paguajnë importuesit amerikanë—kompanitë që sjellin mallra nga Kanadaja. Këto biznese zakonisht i kalojnë këto kosto te konsumatorët amerikanë përmes çmimeve më të larta, duke bërë që mallrat e përditshme të bëhen më të shtrenjta.
2) Kush i paguan tarifat hakmarrëse të Kanadasë?
Nëse Kanadaja kundërpërgjigjet me një tarifë prej 25% mbi importet nga SHBA, koston e mbajnë bizneset dhe konsumatorët kanadezë. Kompanitë që importojnë produkte amerikane do të paguajnë më shumë dhe ka të ngjarë t’ua kalojnë këto kosto konsumatorëve përmes çmimeve më të larta në treg.
3) Industritë kanadeze më të prekura
Industritë më të prekura në Kanada do të ishin:
• Automobilistike (eksportet e makinave dhe pjesëve të këmbimit në SHBA)
• Çeliku dhe Alumini (pjesë kyçe në prodhimin amerikan)
• Bujqësia (eksportet e qumështit, mishit të viçit, derrit dhe drithërave në SHBA)
• Pylltaria & Druri (eksportet e drurit dhe letrës)
• Nafta dhe Gazi (nafta bruto dhe produktet e rafinuara të shitura në SHBA)
Këto industri varen shumë nga tregu amerikan, dhe një tarifë prej 25% mund të zvogëlojë ndjeshëm kërkesën.
4) Industritë amerikane më të prekura
Industritë amerikane më të prekura nga tarifat hakmarrëse të Kanadasë do të përfshinin:
• Bujqësia (eksportet amerikane të mishit të viçit, derrit, qumështit dhe drithërave në Kanada)
• Automobilistike (ndërprerje në zinxhirin e furnizimit për pjesët e makinave)
• Çeliku dhe Alumini (rritje e çmimeve për lëndët e para nga Kanadaja)
• Energjia (kosto të rritura për naftën bruto kanadeze, duke çuar në çmime më të larta të benzinës)
Këto sektorë mbështeten në tregtinë me Kanadanë dhe do të përballeshin me humbje të të ardhurave ose kosto më të larta.
5) Humbjet e vendeve të punës në Kanada
Humbjet e vendeve të punës në Kanada mund të variojnë midis 100,000 dhe 200,000, kryesisht në sektorët e prodhimit, bujqësisë dhe energjisë. Industria automobilistike dhe e çelikut, të cilat punësojnë mijëra persona, do të ishin më të goditurat.
6) Humbjet e vendeve të punës në SHBA
Në SHBA, humbjet e vendeve të punës mund të variojnë midis 200,000 dhe 400,000, duke prekur fermerët, punëtorët e industrisë automobilistike dhe prodhuesit që varen nga materialet kanadeze. Sektori i bujqësisë mund të pësojë humbjen më të madhe nëse kërkesa kanadeze për produktet ushqimore amerikane bie ndjeshëm.
7) Sa do të rritet inflacioni?
Inflacioni në Kanada dhe SHBA mund të rritet me 1.5% deri në 4%, në varësi të kohëzgjatjes së tarifave. Kostoja e mallrave, energjisë dhe transportit do të rritet, duke ndikuar në të gjithë ekonominë.
8 A do të rriten çmimet e ushqimeve?
Po. Produktet ushqimore të importuara nga SHBA, si frutat e freskëta, perimet, qumështi dhe mishi, do të bëhen më të shtrenjta. Shitësit me pakicë do t’i kalojnë këto kosto tek konsumatorët, duke çuar në rritje të ndjeshme të çmimeve në supermarkete.
9) A do të rriten çmimet e makinave?
Po. Një tarifë prej 25% mbi importet automobilistike do të rrisë koston e makinave në të dyja vendet. Çmimet e makinave mund të rriten me $2,000 deri në $5,000 për njësi.
10) A do të rriten çmimet e naftës, gazit dhe energjisë?
Po. Meqenëse Kanadaja furnizon një pjesë të madhe të naftës bruto të SHBA-së, një tarifë prej 25% do të rriste çmimet e karburantit në SHBA.
11) A do të rriten çmimet e ndërtimit?
Po. Tarifimi i çelikut, aluminit dhe drurit do të rrisë kostot e materialeve të ndërtimit me 5% deri në 15%, duke bërë që çmimet e banesave dhe ndërtimeve komerciale të bëhen më të shtrenjta.
12) Si do të reagojnë tregjet e aksioneve?
Tregjet ka të ngjarë të bien me 5% deri në 10% për shkak të pasigurisë dhe ngadalësimit të rritjes ekonomike.
13) Si do të ndikohen kreditë dhe hipotekat?
Normat e interesit mund të rriten nëse inflacioni përshpejtohet, duke e bërë më të shtrenjtë marrjen e kredive dhe hipotekave.
14) Sa do të kushtojë për një kanadez mesatar në vit?
Një familje mesatare kanadeze mund të paguajë $800 deri në $2,500 më shumë në vit për shkak të rritjes së çmimeve të ushqimeve, makinave, banesave dhe energjisë.
15) Sa do të kushtojë për një amerikan mesatar në vit?
Një familje mesatare amerikane mund të paguajë $1,000 deri në $3,000 më shumë në vit, varësisht nga varësia e tyre ndaj importeve kanadeze.
16) Si të shmangni pasojat si individ kanadez?
• Blini produkte vendase
• Ulni konsumin e energjisë
• Shtyni blerjet e mëdha, si makinat
• Bëni pazar tek fermerët lokalë
17) Si të shmangni pasojat si biznes kanadez?
• Diversifikoni furnizuesit
• Negocioni kontrata më të mira
• Përmirësoni efikasitetin operativ
• Kërkoni mbështetje qeveritare
18) Çfarë duhet të bëjë Kanadaja me eksportet e saj?
• Zgjerojë marrëveshjet tregtare me BE, MB dhe Azinë
• Promovojë konsumimin vendas
• Investojë në industri të reja
Përfundim
Lufta tregtare 25% mes Kanadasë dhe SHBA do të ketë pasoja të mëdha ekonomike për të dyja vendet.
Naser Berisha. BA Eco : President. ACBN. Toronto , March 04 2025.
