By 
Nga Shani Pnishi
Në kuadër të 30- vjetorit të themelimit të Shoqatës së Bashkësisë Shqiptaro- Kanadeze të Torontos, për gazetën “Diaspora Shqiptare” zhvilluam një intervistë me ish-kryetarin e saj për tre vite z. Ramazan Këllezi. I diplomuar në Akademinë e Arteve të Bukura, Ramazani ka qenë Drejtor i Shkollës Kombëtare të Baletit në Tiranë, Konsull i Shqipërisë në Romë, dhe në Toronto të Kanadasë midis tjerash, ka krijuar Grupin e Valleve “Shqiponjat e Vogla”, një inisiativë për t’u mësuar fëmijëve, edhe pse të lindur e të rritur në Kanada, vallen e bukur shqiptare dhe traditat tona kombëtare…
Në fillim, a mund të na thoni cila ka qenë rruga e integrimit tuaj në Kanada?
Pasi aplikuam dhe u paijsëm me dokumente përkatëse nga qeveria kanadeze, familjarisht kemi ardhur në Kanada në pranverën e vitit 2000. Fillimisht u vendosëm në Montreal, Kuebek dhe me pas u zhvendosëm në Toronto, Ontario.
Jeni rritur me koreografi, me valle popullore dhe traditën shqiptare. Sa keni arritur ta ruani këtë edhe në Kanada?
Po, kjo është e vërtetë. Me kërcimin popullor jam lidhur që në fëmijëri ku kam interpretuar me sukses shumë valle të krahinave të ndryshme të Shqipërisë, dhe kjo më bëri që të lidhem pëgjithmonë me këtë profesion kaq të bukur. Vallja e parë që kam interpretuar është vallja me motive të Rajcës (Librazhd) një valle brilante që edhe pse kanë kaluar kaq shumë vite e mbaj mend të tërën, ashtu siç ma pati mësuar profesori im i parë Abedin Metuli. Në vazhdim, i lidhur ngushtë me këtë profesion konkurova pranë Akademisë së Arteve të Bukura në Tiranë, dega koreografi, dhe fitova konkursin. Pastaj fillova studimet me pedagogun tim të nderuar Dr. Skënder Selimi me origjinë nga Kosova, nga i cili mësova aq shumë për jetën e mbi të gjitha profesionin. I dedikuar dhe i palodhur arrita t’i mbaroja studimet e larta me rezutate shumë të larta për të cilat m’u akordua titulli “Student i dalluar”. Pas mbarimit të studimeve për një periudhë të shkurtër punova në Akademi të Arteve në detyrën e pedagogut dhe më pas u emërova Drejtor i Shkollës Kombëtare të Baletit në Tiranë, detyrë të cilën e mbajta për 8 vite.
Në të gjithë rrugëtimin tim lidhja me vallen dhe traditën shqiptare vinte e forcohej, dhe kjo bëri që koreografia e kërcimi të jenë pjesë të pandara të jetës sime. Kështu, pas ardhjes sime këtu, vendosa të krijoja Grupin e Valleve “Shqiponjat e Vogla” për t’ua mësuar fëmijeve, edhe pse të lindur e të rritur këtu në Kanada, vallen e bukur shqiptare dhe traditat tona kombëtare.
Angazhimi juaj në komunitetin shqiptar në Kanada ka ardhur pasi më parë keni qenë Konsull i Shqipërisë në Romë, Itali. Meqenëse keni shërbyer në këto dy komunitete, çfarë i dallon dhe çfarë i bashkon këto komunitete?
Po, në vitin 2007 u emërova Konsull pranë Ambasadës së Republikës së Shqipërisë në Romë, Itali. Gjatë këtyre viteve i kam shërbyer me kënaqësi dhe korrektësi të gjithë shqiptarëve që kishin nevojë për shërbime konsullore. Këto vite do të ngelen në kujtesen time si vite të arta për gjithçka bëra në shërbim të bashkombasëve të mi. Këtu në Kanada shërbimi për komunitetin ishte i një kahu tjetër. Qëllimi kryesor në punën tonë vullnetare ishte të ruanim traditat shqipare dhe të lartësonim kombin tonë. E vetmja gjë e përbashket ndërmjet këtyre misinoneve është vetëm gjuha shqipe e të qenurit shqiptar.
Për tre vite keni qenë kryetar i Shoqatës së Bashkësisë Shqiptaro- Kanadeze të Torontos. Cilat, sipas jush, janë të arriturat e shoqatës nën drejtimin tuaj?
Jam angazhuar në Shoqatën e Bashkësisë Shqiptaro- Kanadeze (SHBSHK) që në vitin 2011, dhe në vitin 2012 u bëra anëter i bordit të saj, ku kam bërë për rreth 8 vite punë vullnetare. Gjatë kësaj periudhe kam mbajtur pozicionin e zëdhënesit të saj, zv/kryetar dhe tre vitet e fundit kryetar. Gjate periudhes në të cilën unë drejtova shoqatën ka patur një numër rekord aktivitetesh në të gjitha aspeketet duke nisur nga promovime librash, pjesëmarrje të shumta në aktivitete artistike multi-kulturore brenda dhe jashtë Kanadasë, festat e Pavarësisë së Kosovës dhe Shqipërisë, aktivitete të shumta në Parlamentin e Ontarios, pikniku veror, pritje të personalietetve të ndryshme të Shqipërisë e Kosovës, aktivitete të shumta në Michigan me Kishën Shqiptare, pjesëmarrje në aktivitetet e Kishës dhe Xhamisë Shqiptare këtu në Toronto, pjesëmarrja në aktivitetet e shoqatave të tjera simotra, pjesëmarrja në të gjitha pritjet dhe aktivitetet e Ambasadës së Republikës së Shqipërisë në Ottawa, ceremoninë të ngritjes së flamurit si dhe akitvitete në “Air Canada Center” për tre vite rradhazi etj.
Sukseset e arritura janë të gdhendura në memorjen e çdo anëtari të kësaj shoqate, por edhe më gjerë. Krahas sukeseve të arritura në të gjithë aktivitetet e lartëpërmendura ajo që ishte më e rëndësishmja për të cilën punuam me aq shumë përkushtim ishte miratimi i ligjit nga Parlamenti i Ontarios për të shpallur muajin nëntor, si Muajin e Trashëgimisë Shqiptare në Ontario. Më kujtohet takimi i parë (ku mori jetë ëndrra) që bëmë me deputeten liberale znj. Laura Albanese në zyrën e saj. Unë dhe Dr. Ruki Kondaj i kërkuam që të shpallnin një ditë për trashëgiminë shqiptare, e ajo na u përgjigj e vendosur: Pse jo një muaj?! Dhe ashtu u bë. Gjithashtu gjatë manadatit tim u konkludua mendimi për të ndërtuar një shtëpi shqiptare, u ngritën grupet e punës, u miratuan përgjegjësitë dhe filluam punën. Më 1 tetor 2017 për të parën herë u shpall çelja e këtij projekti i titulluar “Shtëpia e Shqiptarit” në një sallë me pjesëmarrjen e shumë dashamirësve të shoqatës nga e cila u bë e mundur të grumbullohen rreth $ 75.000.00 për këtë qëllim. Natyrisht ky qe vetëm fillimi pasi në çdo aktivitet të mëpasëm të shoqatës i është rezervuar një vend i rëndësishëm këtij projekti sidomos në kremtimet e pavarësisë për Shqipërinë e Kosovën. Një arritje tjetër do të thoja ishte atashimi pranë kësaj shoqate i Grupit të Valleve “Shqiponjat e Vogla”, i cili ka qenë pranishëm në çdo aktivitet të saj dhe ka luajtur një rol shumë të rëndësishëm në procesin e miratimit të ligjit të trashëgimisë. Një aktivitet tjetër i parealizuar më parë, ishte debutimi i valles popullore shqiptare në “Air Canada Center” një bashkëpunim i shkëqyer me Bujar Zejnullahun për të cilin jehona i kaloi kufijtë e Kanadasë për tre vite radhazi. Pjesëmarrja në Samitin e parë dhe të dytë të Diasporës të disa anëtarëve të bordit dhe të shoqatës ishte gjithashtu një ngjarje e re. Në Samitin e Parë isha i ftuar në panelin e Artit dhe Kultures. Samiti i Dytë e vlerësoi ShBSHK-në për arritjet e saj me “Shqiponjën e Artë” duke shpërblyer punën e të gjithë atyre brezave që kontribuan ndër vite. Ndërsa mua m’u akordua titulli “Ambasdor i Kombit”.
Këto ditë kjo shoqata kremtoi 30- vjetorin e themelimit te saj. Cili do t’ishte mesazhi juaj prej aktivisti dhe ish-kryetari?
Së pari i uroj shoqatës edhe shumë e shumë vite të tjera në përmbushje të qëllimit të saj, por kjo padyshim nuk arrihet vetëm, ka nevojë për mbështetje serioze të mbarë komunitetit. Prandaj thirrja ime për të gjithë është t’i bashkohen kësaj shoqate e ta mbështesin atë, ta furnizojnë me gjak të ri, me mendime dhe ide të reja progresive në mënyrë që të festojë në të ardhemen 50- vjetorin me sukseset e arritura e kështu me radhë.
Siç e përmendët keni themeluar Grupin e Valleve “Shqiponjat e Vogla”, grup që ka bërë bujë në aktivitetet e shqiptarëve jo vetëm në Kanada, por edhe më gjerë. Cilat kanë qenë sfidat dhe sukseset e grupit deri më tani?
Grupi i valleve “Shqiponjat e Vogla” u krijua ne shator të vitit 2011, dhe për të parën herë interpretoi në Festën e Pavarësisë së Shqipërisë organizuar po nga shoqata. Shqiponjat interpretuan dy valle të cilat u pritën me duartrokitje nga të pranishmit në sallë gjë që na dha shpresë për të vazhduar më tej. U bënë gati 9 vite që ky grup vazhdon të funksionojë dhe është brezi i tretë i vallëtareve që përgatis me shumë kënaqësi. Momenti më i rëndësishëm që është për t’u përmendur është fakti se unë e bëra këtë grup pjesë të shoqatës dhe kudo morëm pjesë në aktivitete brenda Kanadasë, por edhe jashtë saj si në New York, Michigan, Florida ky grup u prezantua si grupi i Shoqatës së Bashkësise Shqiparo- Kanadeze duke e bërë të njohur shoqatën dhe grupin njëkohësisht kudo. Të gjitha mësimet e këtij grupi të shoqatës janë bërë falas me qëllimin e vetëm për të mësuar vallen shqiptare, për të ruajtur traditat dhe për të bërë te mundur të realizonim me dinjitet një nga detyrat e shoqatës për ruajtjen dhe përcjelljen e traditave kombëtare nëpermjet lëvizjeve, muzikës dhe kostumeve popullore. Të gjithë garderobën time personale me kostume popullore shqiptare e kam vënë në dispozicion të të gjitha aktiviteteve të shoqatës me shumë dëshirë e pa asnje detyrim. Nuk mund të lë pa përmendur këtu suksesin e vërtetë të “Shqiponjave të Vogla” në “Air Canada Center” edhe me pjesëmarrjen e mbretëreshës së valles popullore Lili Cingut.
Jemi takuar në dy Samitet e Diasporës në Tiranë, samit që pritet të vazhdojë me Kuvendin e Diasporës të paraparë të mbahet në Prishtinë vitin e ardhshëm. Sa mendoni ju, ka ndikim Diaspora shqiptare ne atdhe?
Siç ju thashë unë kam marrë pjesë në Samitin e Parë dhe të Dytë të Diasporës organizuar në Tiranë. Shpresoj të marrë pjesë edhe në Samitin e tretë në Prishtinë, dhe jam mëse i bindur që Kosova bujare do ta organizojë më mirë këtë aktivitet. Kam shumë respekt e vlerësim për ata njerëz që lënë punën, planet e tyre e gjithçka tjetër me dëshirën e madhe për t’u bërë pjesë e këtij kuvendi. Mendoj që Diaspora për shtetin shqiptar shihet më shumë me syrin e interesit se sa të potencialit intelektual që mbartë mbi supe. Do të thoja që politikanët tanë nuk janë shumë rehat po të kenë Diasporën të pranishme pasi që, të larguar dhe jashtë çdo interesi, përfaqësuesit e saj nuk janë hipokritë, thonë të drejtën dhe nuk mbajnë anë. Ky është mendimi im.
Vizitoni shpesh Shqipërinë, dhe gjithmonë shoqëroheni nga njerëz të artit e kulturës. A do t’ishte i mundshëm një Festival Vallesh për Diasporën në atdhe?
Natyrisht, unë jam rritur në këtë ambient dhe miqtë e mi më të mirë i kam nga fusha e artit. Në atdhe zhvillohen festivale të ndryshme dhe pjesëmarrja e grupeve artistike nga Diaspora është e mirëpritur. Kujtoj këtu grupin e Michiganit drejtuar nga Joli Paparisto të cilët morën pjesë në Festivalin Folklorik të Gjirokastrës disa vite më parë dhe dua të shtoj që këtë vit në muajin maj ishte planifikuar të zhvillohej përsëri ky festival dhe grupi “Shqiponjat e Vogla” ishte planifikuar të merrte pjesë në të.
Në lidhje me pyetjen tuaj, do të thosha pse jo, anë e mbanë botës ka me dhjetëra grupe artistike të Diasporës që do ta kthenin në një festë të vërtetë mbylljen e një Kuvendi të Diasporës.
Çfarë planesh ka prishur COVID-19 për “Shqiponjat e Vogla”?
Shumë plane të prishura, si psh. pjesëmarrja në Festivalin e Gjirokastrës, Shqipëri, në Festivalin e Floridës, Festivali Shqiptaro-Amerikan në Michigan, në Fesivalin e Amerikës së Veriut në New York, dhe disa festivale multi-kulturore në Kanada, si dhe në aktivitetin e planifikuar nga Ambasada e Republikës së Shqipërisë për Festën e Pavarësisë në drejtimin e shkëlqesisë së tij, ambasadorit z. Ermal Muça. Uroj që kjo situatë të kalojë sa më parë për t’ju kthyer normalitetit ku secili duhet të japë kontributin e tij. Gjithashtu ju falënderoj juve për këtë inciativë dhe intervistat interesante që keni realizuar për nder të 30-vjetorit të SHBSHK-së! /diasporashqiptare.al/
