Kill’em all” bëri xhiron e rrjetit për rolin e shqiptarit që do të luante aktori i famshëm i arteve marciale, Jean Claude Van Damme. Por ai nuk ishte i vetmi “shqiptar” i filmit. Në fakt, i vetmi shqiptar në kastin e filmit, me pasaportë shqiptare, ishte Aldo Shllaku, autori i kolonës zanore.
Nga Blerina Ruka
Aldo Shllaku është një emër jo fort i ri për muzikën ndërkombëtare, i cili prej kohësh zhvillon karrierën e tij artistike në Amerikë. I edukuar për kompozicion pranë Universitetit të Montrealit, Shllaku është autori i disa prej kolonave zanore në kinematografinë botërore. Disa kohë më parë filmi “Kill’em all” bëri xhiron e rrjetit për rolin e shqiptarit që do të luante aktori i famshëm i arteve marciale, Jean Claude Van Damme. Filmi u përfol për rolin e një shqiptari dhe si i mbijetoi ai një lufte krejt i vetëm kundër serbëve. Van Damme do të përfaqësonte tiparet e një shqiptari të rritur me mjaft mizori e vështirësi pas humbjes së familjes për arsye etnie. Por ai nuk ishte i vetmi shqiptar që ishte pjesë e realizimit të filmit.
Në fakt, i vetmi shqiptar në kastin e filmit, me pasaportë shqiptare, ishte Aldo Shllaku. Ai jeton prej vitesh në Los Angeles, nga ku krijon muzikë për filma të ekraneve botërore (por jo vetëm), si për të kujtuar gjithmonë që ka prejardhje nga një familje artistësh. Në një rrëfim për Albanian Montreal Press, do të na tregojë më tepër për prapaskenat e filmit, kolegët dhe si nisi ky bashkëpunim.
Aldo, faleminderit që pranuat ftesën, na tregoni si është jeta juaj e re?
Kënaqësia është e imja, faleminderit për këtë mundësi. Unë jam me origjinë nga Shkodra, lindur në Elbasan, dhe më pas kam jetuar në Greqi, Kanada dhe tashmë në SHBA. Studimet universitare në degën e kompozicionit i kam kryer në Fakultetin e Muzikës në Universitetin e Montrealit dhe ato pasuniversitare në degën e kompozicionit për film dhe televizion, në kolegjin USC, në Los Angeles. Pas përfundimit të studimeve u punësova për disa vjet nga një ish-profesor dhe kompozitor filmi në zë këtu në L.A., dhe tanimë ushtroj profesionin tim si kompozitor filmi dhe televizioni, i pavarur.
Si nisi bashkëpunimi juaj me autorët e filmit, si u bë ftesa?
Për skenarin e këtij filmi dhe si produksion, kam ditur prej disa kohësh, pasi me një nga producentët kam punuar dhe me parë në një film tjetër. Me ardhjen në projekt të Peter Malotës, si regjisor i filmit, gjërat u kristalizuan, në radhë të parë me ftesën që më bëri për të krijuar muzikën e filmit, ashtu si dhe me fillimin e procesit të kërkimit dhe gjetjes së konceptit kompozicional.
Sa kohë u desh të realizoni muzikën? Si ndodh në të tilla raste, ndërtohet muzika mbi bazën e filmit, apo e kundërta?
Për ‘Kill ‘Em All’ kisha në dispozicion rreth 3 muaj për kompletimin e muzikës. Në shumicën e rasteve, muzika ndërtohet mbi bazën e filmit, dhe ky film ishte i tillë gjithashtu. Pasi shikoj filmin, bashkë me regjisorin, vendosim se ku ka nevojë për muzikë dhe se për çfarë ka nevojë, diskutohet vizioni regjisorial për filmin, idetë fillestare që mund të kem, deri në përcaktimin se ç’duhet të jetë koncepti muzikor për mbështetjen e vizionit që regjisori ka. Më pas vazhdohet me procesin e kompozimit, produksionit e incizimit të muzikës, miksazhit final dhe dorëzimit të muzikës, në mënyrë që të vazhdohet me fazat e tjera të postproduksionit të filmit.
A jeni takuar me protagonistët e filmit? Cila është marrëdhënia juaj me ta?
Po, gjatë montazhit të filmit jam takuar me Jean-Claude-in. Fokusi ishte te përvetësimi i çdo ideje apo mendimi që ai kishte për filmin dhe, sidomos, për vlerën emocionale që muzika duhet të kontribuonte në film. Ka qenë një marrëdhënie profesionale e thjeshtë pasi ai, Peter Malota (regjisori i filmit) dhe unë, ishim në të njëjtën linjë për sa i përkiste konceptit për muzikën.
A mendoni se Van Damme (Filipi), tregoi një “shqiptar” prej vërteti?
Karakteri i Van Damme-it është kompleks, me dritë-hije, e kjo e bën edhe më interesant. Ai është një vrasës, por në të njëjtën kohë ai i është bindur një kodi nderi të caktuar që në fëmijëri, për të realizuar një vënie nderi në vend. Për ne shqiptarët, është shumë i kuptueshëm dhe konceptohet si sistem vlerash. Ajo që e vendos të gjithën në balancë të drejtë morale, është fakti se armiqtë e tij janë vrasës në masë, në rastin tonë të shqiptarëve të Kosovës, viktima mes të cilëve, dhe prindërit e Filip Shalës. Merita ekskluzive që kemi një Filip shqiptar sot është e regjisorit Peter Malota. Ishte ai që mori përsipër përgjegjësinë e ndryshimeve në skenarin e filmit dhe për ta bërë atë jo vetëm një shqiptar, por dhe një malësor nga Shala.
Si u ndjetë ju, kur ju treguan subjektin e filmit? A ndani ju të njëjtin mendim si skenari, që këto hakmarrje ndodhin vetëm në Ballkan?
Për mua kjo është një histori universale, ku dikush që i është bërë një padrejtësi, merr rrugën e vetëgjygjësisë. Ka filma si John Wick, p.sh., që kanë të njëjtën premisë dhe s’kanë të bëjnë me të qenët shqiptar apo ballkanas. Ajo që e bën ‘Kill ‘Em All’ të ndryshëm, është vënia e historisë në një shtrat historik dhe me referenca reale, ku masakrat në Kosovë janë pjesë integrale e tregimit dhe, gjithashtu, identifikimi i Filipit si shqiptar. Kjo karakteristikë ishte tejet e rëndësishme për mua, pasi për definicion, kërkonte integrimin e një ngjyre shqiptare edhe në muzikë, gjë që u bë. Filmi ka dhe një këngë në fund të tij, në anglishte. Në versionin e plotë të këngës, në tekstin e saj, janë përdorur dhe tri fjalë në shqipe. Ato janë: ‘besa’, dhe ‘babë, u kry!’.
Cilat janë planet tuaja për të ardhmen, a do të jeni sërish muzikant në kinematografi apo më gjerë?
Sapo kam mbaruar muzikën filmin e titulluar ‘Downrange’, premiera e të cilit do të mbahet në Toronto. Momentalisht jam duke punuar për kompozimin e muzikës për filmin me titull ‘Mashit’, premiera e të cilit do jetë në Los Angeles.