By Kozeta Miliku – Shkencëtarja shqiptare që po ndryshon mënyrën si kuptojmë shëndetin që në fillimet e jetës
Revista prestigjioze The Globe and Mail ka përzgjedhur këtë vit pesë shkencëtare që po sjellin përparime të mëdha në fushën e shkencës dhe shëndetësisë në Kanada. Mes tyre ndodhet edhe një emër shqiptar – Dr. Kozeta Miliku – e cila po udhëheq kërkime të rëndësishme për të kuptuar si faktorët në jetën e hershme ndikojnë në shëndetin afatgjatë të njeriut.
E rritur në Shqipëri, dëshira e saj për të ndihmuar të tjerët nisi që në fëmijëri, kur luante me kushëririn “doktor e farmacist”, duke përdorur shishe të zbrazëta ilaçesh dhuruar nga një fqinj farmacist. “Gjithmonë kam ëndërruar të bëhem doktoreshë,” thotë ajo. “Doja të shpëtoja njerëzit.”
Kjo dëshirë e çoi drejt Fakultetit të Mjekësisë në Tiranë, ku kuptoi se shumë sëmundje që trajtohen mund të parandalohen më mirë që në rrënjë. Kjo e shtyu të zhvendosë fokusin e saj nga trajtimi i sëmundjes, në parandalimin e saj – përmes shkencës.
Pas përfundimit të studimeve në Shqipëri, ajo vijoi masterin dhe doktoraturën në Holandë, në Erasmus University Medical Center, ku kontribuoi në projektin madhor Generation R. Ishte pikërisht gjatë kësaj kohe që zbuloi pasionin e saj për kërkimin rreth ndikimit të gjirit të nënës në zhvillimin e foshnjës, veçanërisht në shëndetin e veshkave.
Kërkimi i saj për bashkëpunëtorë në këtë fushë e solli në Kanada, ku u lidh me profesoreshën Meghan Azad – një ndër drejtueset e CHILD Study, një nga iniciativat më të mëdha kërkimore në vend, që ndjek mijëra fëmijë që nga lindja. Në vitin 2017 ajo filloi punën në Universitetin e Manitobës si studiuese postdoktorale dhe më vonë u transferua në Universitetin McMaster si oficere shkencore klinike për këtë projekt.
Sot, në moshën 37-vjeçare, Dr. Kozeta Miliku është pedagoge në Universitetin e Torontos dhe drejton një laborator që studion faktorët e hershëm të rrezikut për shëndetin. Kërkimet e saj kanë nxjerrë në pah të dhëna alarmante, si fakti që gjysma e kalorive të përditshme të fëmijëve 3-vjeçarë kanadezë vjen nga ushqime tepër të përpunuara, duke rritur ndjeshëm rrezikun për obezitet dhe sëmundje të tjera kronike.
Një nga studimet e saj më të fundit tregoi se fëmijët e lindur nga baballarë me mbipeshë kanë më shumë gjasa të zhvillojnë obezitet – duke nënvizuar rëndësinë e shëndetit të prindërve jo vetëm tek nënat, por edhe tek baballarët para konceptimit.
Si pjesë e projektit CHILD, ajo bashkëpunon me një rrjet të gjerë ekspertësh për të përcaktuar se çfarë të dhënash duhen mbledhur në vizitat e fëmijëve dhe cilat pyetje kërkimore janë më të rëndësishmet për t’u ndjekur. Kohët e fundit, ajo dhe ekipi i saj kanë filluar të përfshijnë më shumë zërin e pjesëmarrësve adoleshentë në projekt – të cilët kërkuan më shumë vëmendje për çështjet e shëndetit mendor.
“Qëllimi im është të përmirësoj shëndetin dhe mirëqenien e familjeve kanadeze përmes parandalimit që në fazat e para të jetës,” thotë ajo. “Para se problemet të shfaqen.”
Nëse ëndrra e fëmijërisë së Kozetës ishte të shpëtonte jetë, sot ajo po e përmbush atë përmes shkencës – duke ndikuar jo vetëm tek pacientët e sotëm, por edhe tek gjeneratat e ardhshme.
Përgatiti për AMPRESS: Blerina Ruka
Burimi: https://bufiurte.al/dr-kozeta-miliku-nga-korca-ne-kanada…/
